-
व्यवसायिक कंपन्यांच्या वर्क फ्रॉम होम आणि हायब्रीड वर्क मॉडेलचा कर्मचाऱ्यांवर होणारा परिणाम आणि त्यामधील अडचणी यावरील विश्लेषणात्मक अभ्यास
डॉ. सिद्धार्थ ज्ञा. नागदिवे
Abstract:
कोविड-१९ महामारीमुळे जगभरात कामाच्या पद्धतीत मूलगामी बदल झाला आहे. वर्क फ्रॉम होम (WFH) आणि हायब्रीड वर्क मॉडेल या नवीन पद्धतींनी कर्मचाऱ्यांच्या जीवनशैलीत, कामाच्या संस्कृतीत आणि संस्थात्मक रचनेत महत्त्वपूर्ण प्रभाव निर्माण केला आहे. हा बदल केवळ कामाच्या ठिकाणापुरता मर्यादित नसून, कामाचे वेळापत्रक, मानसिक आरोग्य, कुटुंबातील संबंध, उत्पादकता आणि संघटनात्मक संवाद यावरही परिणाम करतो. या निबंधात वर्क फ्रॉम होम आणि हायब्रीड मॉडेलच्या संकल्पना, त्यांचे फायदे-तोटे, कर्मचाऱ्यांवरील प्रभाव आणि संभाव्य आव्हानांचे विश्लेषण केले आहे.वर्क फ्रॉम होममध्ये कर्मचारी घरून तर हायब्रीड मॉडेलमध्ये ऑफिस आणि घर यांच्या मिश्रणातून काम करतात. या मॉडेल्समुळे प्रवासाचा वेळ-खर्च वाचणे, लवचिक वेळापत्रक, उत्पादकतेत वाढ, आणि कंपन्यांच्या ऑपरेशनल खर्चात घट यासारखे फायदे आहेत. तथापि, मानसिक ताण, एकाकीपणा, संवादातील अडचणी, तंत्रज्ञानावरील अवलंबित्व, आणि काम-जीवन समतोल राखण्यातील अडचणी यासारख्या तोट्यांवरही भाष्य केले आहे. विशिष्ट क्षेत्रांसाठी (IT, डिजिटल मार्केटिंग) WFH योग्य तर हायब्रीड मॉडेल व्यवस्थापन, मार्केटिंग सारख्या क्षेत्रांसाठी प्रभावी ठरतो. कर्मचाऱ्यांच्या मानसिक आरोग्यावरील परिणाम, कौशल्य विकासाच्या संधी, आणि कामाच्या वातावरणाचा अभाव या बाबी विशेष चर्चेस पात्र आहेत. कंपन्यांसाठी या आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी मानसिक आरोग्य कार्यक्रम, तंत्रज्ञानाची सुविधा, संवाद सुधारणे, लवचिक धोरणे, आणि प्रशिक्षण कार्यक्रम यासारखे उपाय सुचवले आहेत.शेवटी, वर्क फ्रॉम होम आणि हायब्रीड मॉडेल हे भविष्यातील कामाच्या पद्धतींचा अविभाज्य भाग बनत आहेत. याचे फायदे वाढवण्यासाठी आणि अडचणींवर मात करण्यासाठी कंपन्यांनी कर्मचाऱ्यांच्या गरजांनुसार समतोल साधणारी धोरणे आखणे गरजेचे आहे. यामुळे नवीन कामाच्या संस्कृतीत कर्मचाऱ्यांचे कल्याण आणि संस्थेची यशस्विता यात सुसंवाद निर्माण होईल.
